Trong những năm gần đây, nhịn ăn gián đoạn trở thành xu hướng được nhiều người quan tâm, đặc biệt là người mắc tiền tiểu đường và tiểu đường type 2. Một trong những câu hỏi phổ biến nhất là: có nên nhịn ăn để hạ đường huyết không? Liệu phương pháp này có an toàn và phù hợp với mọi đối tượng?
#image_title
Thực tế, nhịn ăn để hạ đường huyết có thể mang lại một số lợi ích, nhưng mức độ phù hợp phụ thuộc vào cơ địa, thuốc đang sử dụng và tình trạng bệnh của từng người. Vì vậy, hiểu rõ cơ chế và rủi ro là điều cực kỳ quan trọng trước khi áp dụng.
Nhịn ăn ảnh hưởng đến lượng đường trong máu như thế nào?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong thời gian nhịn ăn, lượng đường trong máu và insulin giảm, buộc tuyến tụy tiết glucagon. Hormone này kích thích gan phân hủy glycogen dự trữ để tạo năng lượng.
Khi nhịn ăn kéo dài hơn, cơ thể chuyển sang đốt cháy chất béo và tạo ra cetone – nguồn nhiên liệu hiệu quả cho não và cơ bắp. Đây là lý do vì sao nhiều người cảm thấy tỉnh táo hơn khi nhịn ăn gián đoạn.
Tuy nhiên, không phải mọi hình thức nhịn ăn đều giống nhau. Một số mô hình có thể tốt cho đường huyết, nhưng cũng có những hình thức không phù hợp với người mắc bệnh chuyển hóa.
Nhịn ăn trong bao lâu thì có lợi cho sức khỏe?
Các chuyên gia chia quá trình nhịn ăn thành nhiều giai đoạn:
8–12 giờ đầu
- Đường huyết bắt đầu giảm.
- Cơ thể dùng glycogen dự trữ để tạo năng lượng.
12–18 giờ
- Đốt mỡ tăng cường.
- Cetone tăng lên.
- Cảm giác thèm ăn có thể giảm.
24 giờ trở lên
- Cơ chế tự thực (autophagy) được kích hoạt.
- Giảm viêm, tăng sức khỏe miễn dịch.
36–48 giờ
- Tăng hormone tăng trưởng → hỗ trợ phục hồi cơ bắp.
72 giờ
- Có thể kích hoạt tái tạo tế bào gốc.
- Thiết lập lại một phần hệ miễn dịch.
Tuy nhiên, những lợi ích này không áp dụng cho tất cả mọi người, đặc biệt với người tiểu đường cần kiểm soát đường huyết chặt chẽ.
#image_title
Những lợi ích khác của nhịn ăn đối với sức khỏe
Các chuyên gia cho biết, hãy hình dung nhịn ăn như một quá trình “dọn dẹp tổng thể” trong cơ thể:
- Bắt đầu từ việc “quét sạch” đường dự trữ.
- Sau đó chuyển sang phân hủy mỡ.
- Loại bỏ tế bào cũ, hư hỏng.
Nhờ vậy, nhịn ăn có thể:
- Cải thiện độ nhạy insulin.
- Giảm viêm.
- Hỗ trợ giảm cân.
- Tăng sự minh mẫn.
- Cải thiện miễn dịch.
- Tối ưu hoá trao đổi chất.
Rủi ro khi nhịn ăn để hạ đường huyết
Dù có nhiều lợi ích, nhịn ăn cũng mang rủi ro, đặc biệt với người có bệnh lý chuyển hóa.
Các nhược điểm có thể bao gồm:
- Giảm năng lượng.
- Rối loạn nhịp ăn uống.
- Gây khó khăn trong sinh hoạt xã hội.
- Dao động đường huyết khó lường.
- Tăng nguy cơ hạ đường huyết (đặc biệt khi dùng thuốc).
Không nên nhịn ăn nếu bạn:
- Có tiền sử rối loạn ăn uống.
- Đang mang thai.
- Hoạt động thể chất cường độ cao.
- Cần chế độ ăn đặc biệt theo chỉ định.
Người mắc bệnh tiểu đường có nên nhịn ăn để hạ đường huyết không?
Câu trả lời: Có thể, nhưng chỉ khi được bác sĩ theo dõi.
Với tiểu đường type 2
Nhịn ăn gián đoạn có thể giúp:
- Giảm cân.
- Tăng nhạy insulin.
- Cải thiện kiểm soát đường huyết.
→ Nhưng cần điều chỉnh thuốc nếu đang dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết.
Với tiểu đường type 1
Không khuyến khích, vì:
- Nguy cơ hạ đường huyết cao.
- Nguy cơ nhiễm toan ceton.
- Cần giám sát y tế cực kỳ chặt chẽ.
Với tiền tiểu đường
Có thể thử nhịn ăn gián đoạn nhưng vẫn nên tham khảo bác sĩ và theo dõi đường huyết thường xuyên.
Làm thế nào để nhịn ăn an toàn?
Nếu muốn thử nhịn ăn để hạ đường huyết, hãy:
- Trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
- Theo dõi đường huyết trước – trong – sau khi nhịn.
- Không bỏ bữa khi đang dùng thuốc dễ gây hạ đường.
- Bắt đầu từ mô hình nhẹ như 12/12 → 14/10 → 16/8.
- Ăn đủ chất, ưu tiên thực phẩm ít đường – giàu chất xơ.
#image_title
Nhịn ăn để hạ đường huyết có thể mang lại lợi ích, nhưng không phù hợp với tất cả mọi người. Người mắc bệnh tiểu đường type 2 có thể cải thiện đường huyết khi áp dụng đúng cách và có hướng dẫn y tế. Tuy nhiên, nhịn ăn không phải giải pháp tuyệt đối và vẫn cần kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất và kiểm soát đường huyết đều đặn.
Xem thêm: Mách bạn chế độ ăn kiêng low carb cho người tiểu đường.
